spot_img

कोरोना महामारीमा मधुमेहका बिरामीलाई डाइटिसियनको सुझाव

spot_img

यति बेला कोरोना भाइरसको संक्रमण अर्थात कोभिड १९ ले संसारभर महामारीको रुप लिइरहेको छ । कोरोना भाइरसबाट जुन सुकै वर्ग, समुदाय प्रभावित हुन सक्ने भएता पनि बिश्व स्वास्थ्य संगठनका अनुसार मधुमेह जस्ता दिर्घरोग लागेका बिरामीहरु कोरोना संक्रमित हुने र स्वास्थ्य जटिलता बढ्ने उच्च जोखिम समुहमा रहेको उल्लेख गरेको छ ।
चिनको वुहानमा गरिएको अध्ययनमा उक्त शहरमा कोरोनाबाट संक्रमित हुनेमा २५५ बिरामीहरु मधुमेहका थिए र समग्रमा मृत्यु दर पनि यस्ता रोगीहरुमा बढि भएको पाइएको थियो ।
रगतमा ग्लुकोजको मात्रा बढ्नाले प्रत्यक्ष रुपमा शरिरको रोगसँग लड्ने प्रतिरक्षा प्रणाली कमजोर हुने गर्दछ। तसर्थ मधुमेह रोगका बिरामीहरुले आफ्नो रगतमा ग्लुकोजको मात्रालाई सन्तुलित राख्नु पर्दछ ।
कोरोनाबाट बच्न मधुमेहका बिरामीले सामाजिक दुरीका साथै आफ्नो व्यक्तिगत सरसफाई र दैनिक जिवनशैलीमा ध्यान दिनु पर्दछ ।

मधुमेहीले दैनिक जीवनशैली कसरी व्यवस्थापन गर्ने ?

  • डाक्टरको सल्लाह बमोजिम औषधी नियमित समयमा सेवन गर्ने ।
  • लकडाउनका समयावधि थपीन सक्ने हुनाले आफ्नो औषधी थप एक दुई महिनाको लागी पुग्ने गरि छ छैन सुनिश्चित गर्ने र छैन भने समय मै किनेर राख्ने।
  • रगतमा ग्लुकोजको मात्रालाई नियन्त्रीत राख्न दिनमा ६ पटक रुटिन तथा मात्रा मिलाएर खाना खाने (३ पटक ठुलो खाना, ३ पटक सानो खाना)
    ठूलो खाना : बिहानको खाना, दिउसोको खाजा, रातीको खाना
    सानो खाना : बिहानको नास्ता, दिनमा एक पटक फलफुल (खानापछि), साँझमा खाइने खाना (बदाम, भटमास, सातु आदि)
  • यसरी ६ पटक खाँदा हाम्रो रगतमा रहेको ग्लुकोजको मात्रा नियन्त्रित हुन सघाउ पुग्दछ भने शरिरमा चिनीको मात्रा (हाइपोग्लाइसेमिया) पनि घट्न पाउदैन ।
  • खानाको मात्रा सधै मिलाउने, कहिले धेरै कहिले थोरै वा नखाई भोकै नबस्ने र दिइएको औषधि वा इन्सुलिनसंग चिकित्सकले भनेबमोजिम खानाको समय मिलाउने ।
  • शारिरीक रुपले सक्रिय रहने । दिनमा कम्तिमा ३० देखि ४५ मिनेट मुटुको गति बढाउने तवरले व्यायाम गर्ने ।
  • तनाव सकेसम्म कम लिने, रातको समयमा कम्तिमा ७ घण्टा सुत्ने, खाना खाएको दुई घण्टा पछाडी मात्र सुत्ने ।
  • रातको समयमा रगतमा ग्लुकोज घट्दा (हाइपोग्लाइसेमिया) तत्काल प्राथमिक उपचारका लागि सिरानी वा सजिलै भेट्ने ठाउमा चिनिजन्य खानेकुरा जस्तै: चकलेट, ग्लुकोज वा गुलियो जुस राख्ने, बाहिर हिड्दा पनि यस्ता खानेकुरा र डाइबेटिज बिरामी भएको प्रमाण (कार्ड) साथमा लिएर मात्र हिड्ने ।

खानामा के खाने ?

  • दिउँसोको खाजामा सातु, ओट्स, पातलो रोटी (गहुँ, कोदो, फापरको) ,चना, राज्मा, दहि, अण्डा, भुजा, चिउरा आदि सन्तुलित मात्रा मिलाएर समावेश गर्न सकिन्छ ।
  • चिनीको मात्रा कम भएको खानेकुराहरु जस्तैः महि, काक्रा, मुला, प्याज चाहेजति मात्रामा खान सकिन्छ ।
  • उपलब्ध भएसम्म ताजा तथा सिजनल फलफुल दिनमा एकपटक खाने, फलफुल खाँदा बोक्रा सहित खान मिल्ने छ भने बोक्रा सहित नै खाने यसो गर्दा त्यसमा रहेको रेसा (फाइबर) पनि शरिरले प्राप्त गर्दछ । हाम्रो शरिरमा फाइबरका धेरै फाइदाहरु छन् ।
  • अति प्रशोधित खाना जस्तैः बिस्कुट, चाउचाउ, चिप्स, गुलियो पेय पदार्थहरु आदि सकेसम्म नखाने ।
  • आकस्मिक रुपमा ग्लुकोज घटेको लक्षण देखिएमा (अत्यधिक भोक, कमजोरी महशुस हुनु, चिटपिट पसिना आउनु, मुटुको ढुकढुकी बढ्नु, रिंगटा, आखा अगाडी अध्यारो हुनु) तुरुन्त चिनिजन्य खानेकुरा जस्तै: चकलेट, ग्लुकोज वा गुलियो जुस खानुपर्छ । पटक पटक यस्तो लक्षण देखिएमा तुरुन्त आफ्नो चिकित्सकलाई सम्पर्क गर्ने ।

(डाइटिसियन, डाइबेटिज तथा इन्डोक्राइनोलोजी सेन्टर तथा सुमेरु अस्पताल)

1 COMMENT

LEAVE A REPLY

Please enter your comment!
Please enter your name here

भर्खरै

रसायन हालेर पकाइएको आँप कसरी चिन्ने?

आँप, केरा, मेवा, अम्बाजस्ता फल रुखमा छिपिएपछि नपाके पनि टिपिन्छ। यसरी काँचै टिपिने फल टिपिसकेपछि प्राकृतिक रुपमा आफै वा...

‘आमाको दूधको विकल्प खोज्नु दुःखद्’

काठमाडौं- पच्चीस वर्षमा पूर्ण स्तनपान गराउने प्रवृत्ति ७५ प्रतिशतबाट ५६ प्रतिशतमा झरेको छ । स्वास्थ्य तथा जनसङ्ख्या मन्त्रालयले नेपाल...

नियन्त्रण भएन तरकारीमा विषादी

काठमाडौँ । काठमाडौ उपत्यकामा भित्रिने तरकारीमा विषादीको अवशेष खान मिल्नेभन्दा बढि मात्रामा पाइएको छ । कालीमाटी तरकारी तथा फलफूल...

विद्यालय खाजाको मेनुमा फर्सिको खीरदेखि कोदोको हलुवासम्म

काठमाडौं । शिक्षा, विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्रालय अन्तरगतको शिक्षा तथा मानव स्रोत विकास केन्द्रले बालबालिकालाई विद्यालयमा दिइने दिवा खाजाको...
spot_img

अन्य सम्बन्धित